Historia i znaczenie
Elektrownia Żarnowiec, zlokalizowana w miejscowości Czymanowo nad Jeziorem Żarnowieckim (woj. pomorskie), rozpoczęła działalność w 1983 roku jako największy tego typu obiekt w Polsce. Jej budowa rozpoczęła się w 1973 roku. Powstała m.in. w odpowiedzi na zagrożenia dla stabilności Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) oraz rosnące zapotrzebowanie energetyczne rozwijającego się Trójmiasta.
Jak działa elektrownia?
Elektrownia Żarnowiec korzysta z pomiaru różnicy wysokości między dwoma zbiornikami wodnymi — górnym (Czymanowo) i dolnym (Jezioro Żarnowieckie) — aby magazynować i generować energię. W okresach niskiego zapotrzebowania (np. nocą) woda jest pompowana do zbiornika górnego, magazynując energię w postaci potencjalnej. W godzinach szczytu technologia odwraca proces: woda spływa przez turbiny, przekształcając energię w prąd elektryczny.
Dane techniczne i wykonanie
- Moc znamionowa: około 716 MW, co czyni ją największą elektrownią szczytowo-pompową w Polsce .
- Zbiornik górny (sztuczny): powierzchnia około 135 ha, pojemność ok. 13,8 mln m³ wody, umożliwiająca magazynowanie ok. 3,6 GWh energii
- Czas dostarczania pełnej mocy: do 5–5,5 godzin ciągłej generacji
- Głowice turbin: cztery turbiny typu Francisa o mocy 170 MW każda – łącznie 680 MW według Wikipedii, nieco różniące się od danych PGE.
Rola w stabilizacji systemu i transformacji energetycznej
ESP Żarnowiec pełni dziś przede wszystkim funkcję magazynu energii przy dynamicznym wzroście udziału OZE. W momentach kryzysowych (np. wyłączenie dużej elektrowni), elektrownia potrafi dostarczyć nawet 700–745 MW mocy w bardzo krótkim czasie, co skutecznie wspomaga odbudowę systemu.
W związku z rozwojem morskich farm wiatrowych na północy Polski, rozbudowa Żarnowca jest strategiczną inwestycją w integrację OZE z systemem elektroenergetycznym.
Modernizacja i przyszłość
Elektrownia przeszła gruntowną modernizację w latach 2000–2012, co zwiększyło jej efektywność operacyjną i ekonomiczną.
Obecnie powstają plany budowy przy elektrowni największego w Europie bateryjnego magazynu energii — o mocy co najmniej 200 MW i pojemności ponad 820 MWh. Ma on ułatwić stabilizację sieci i integrację morskiej energetyki wiatrowej, która ma osiągnąć łączną moc około 3,5 GW.
Ponadto, po rozbudowie Żarnowiec ma stać się największą elektrownią szczytowo-pompową w Europie — kluczową dla bezpieczeństwa energetycznego regionu.
Podsumowanie
Elektrownia Szczytowo-Pompowa Żarnowiec to strategiczne ogniwo polskiego systemu elektroenergetycznego — łączące funkcję magazynu i stabilizatora energii z potencjałem dalszego rozwoju. Dzięki modernizacjom i planowanej rozbudowie będzie odgrywać jeszcze większą rolę w zasilaniu i integracji odnawialnych źródeł energii.
